Giáo án Khoa học tự nhiên 8 (Cánh diều) - Chủ đề: Phản ứng hóa học - Bài 1: Biến đổi vật lí và biến đổi hóa học

 CHỦ ĐỀ : PHẢN ỨNG HÓA HỌC
Bài 1:Biến đổi vật lí và biến đổi hóa học 
Thời gian thực hiện 3 tiết.
BỘ SÁCH CÁNH DIỀU
I. MỤC TIÊU
1. Năng lực 
a, Nhận biết khoa học tự nhiên
– Nêu được khái niệm sự biến đổi vật lí, biến đổi hoá học.
b,Tìm hiểu khoa học tự nhiên
 –Phân biệt được sự biến đổi vật lí, biến đổi hoá học. Đưa ra được ví dụ về sự biến đổi vật lí và sự biến đổi hoá học.
c,Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học
- Tiến hành được một số thí nghiệm về sự biến đổi vật lí và biến đổi hóa học 
2. Phẩm chất
- Chăm chỉ:Thích đọc sách báo, tìm kiếm tư liệu trên mạng internet để mở rộng hiểu biết.
 Vận dụng kiến thức, kĩ năng phân biệt sự biến đổi vật lí và biến đổi hóa học để có ý thức bảo vệ đồ dùng, thức ăn.
- Trách nhiệm:Có ý thức bảo quản và sử dụng hợp lí đồ dùng của bản thân.
 Có thói quen giữ gìn vệ sinh, chăm sóc sức khỏe.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1.Thiết bị
- Tranh ảnh (bản điện tử) một số quá trình biến đổi vật lí và biến đổi hóa học
- Dụng cụ: Cốc thủy tinh, bát sứ nhỏ, đèn cồn, kiềng đun, đĩa sứ, bật lửa ( 8 nhóm)
- Hóa chất: Sdium chloride, nước( 8 nhóm), cây nến
- Video thí nghiệm đun nóng đường, thí nghiệm sắt tác dụng với lưu huỳnh, thí nghiệm đun nóng đường và muối.
2.Học liệu 
- Thí nghiệm hòa tan và cô cạn muối. https://youtu.be/nJ4PuwYHMJE
- Thí nghiệm đun nóng đường httpshttps://youtu.be/IWAXV_2gTY4
- Thí nghiệm sắt tác dụng với lưu huỳnh https://youtu.be/3fK05fF4Zvc
- Thí nghiệm đun nóng đường và muối. https://youtu.be/IgB6DtLYZb8
 SGK KHTN 7 Cánh Diều : bài 1
 SGK KHTN 6 Cánh Diều: Bài
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Tiết
Hoạt động
Phương pháp và kỹ thuật dạy học
Phương pháp và công cụ đánh giá
Phương án ứng dụng CNTT
1
1.Hoạt động 1.Khởi động (10’)
PP: Trực quan/ GQVĐ
KTDH:Kĩ thuật động não
CCĐG:câu trả lời
- Powerpoint
- Máy tính
- Snipping tool
2.Hoạt động 2. Hình thành kiến thức 
Hoạt động 2.1:Tìm hiểu sự biến đổi chất
Hoạt động 2.1.1: Tìm hiểu sự biến đổi vật lí (35’)
-PP: Thực hành thí nghiệm; Trực quan
- KTDH: Chia nhóm
- PP: Quan sát sản phẩm của học sinh
CCĐG:- Phiếu học tập, Câu hỏi
 Ru bic
- Powerpoint
- Máy tính
- Video Editor
2
Hoạt động 2.1.2: Tìm hiểu sự biến đổi hóa học (45’)
-PP: Thực hành thí nghiệm; Trực quan, động não.
- KTDH: Chia nhóm
- Quan sát sản phẩm của học sinh
- Phiếu học tập
- Câu hỏi
- Thang đánh giá
- Powerpoint
- Máy tính
- Video Editor
3
Hoạt động 2.2:Phân biệt sự biến đổi vật lí và biến đổi hóa học (25’)
3.Hoạt động 3: Luyện tập
(15’)
PP: Trực quan, động não.
PPDH: Dạy học thông qua trò chơi, sơ đồ tư duy
KTDH: Đặt câu hỏi
- Quan sát sản phẩm TN 
- Câu hỏi
PP: Quan sát
CCĐG: Câu hỏi, bảng kiểm
- Powerpoint
- Máy tính
- Snipping tool
-Plicker, 
- imindmap
- Snipping tool
4.Hoạt động 4:Vận dụng
(5’)
PPDH: Trực quan, động não
KTDH: Đặt câu hỏi
PP: Quan sát
CCĐG: Câu hỏi
- Video Editor
1.Hoạt động 1:Khởi động (10’)
a.Mục tiêu:Tạo sự hứng thú, kích thích sự tò mò của HS để tìm hiểu về biến đổi vật lí và biến đổi hóa học.
b.Nội dung: HS quan sát hình 1.1 SGK/12 trả lời câu hỏi.
c.Sản phẩm: Câu trả lời của HS có thể có
- Hình mô tả hiện tượng chất bị biến đổi thành chất khác:
d) Đốt mẩu giấy vụn.
e) Đun đường.
g) Đinh sắt bị gỉ.
- Hình chỉ mô tả sự thay đổi về tính chất vật lí (trạng thái, kích thước, hình dạng, .):
a) Xé mẩu giấy vụn.
b) Hoà tan đường vào nước.
c) Đinh sắt bị uốn cong.
d.Tổ chức thực hiện
* Chuyển giao nhiệm vụ
- Yêu cầu HS quan sát Hình 1.1 trả lời câu hỏi: Quan sát hình 1.1, dự đoán hình nào mô tả hiện tượng chất bị biến đổi thành chất khác, hình nào chỉ mô tả sự thay đổi về tính chất vật lí (trạng thái, kích thước, hình dạng, .)?
* Thực hiện nhiệm vụ :
-Làm việc cá nhân: HS quan sát tranh hết hợp với vốn hiểu biết trả lời câu hỏi.
* Báo cáo thảo luận
Lớp trưởng điều hành:
- Chỉ định hoặc gọi xung phong trả lời câu hỏi.HS khác nhận xét và bổ xung.
- Làm việc cá nhân
* Đánh giá kết quả
- GV đánh giá câu trả lời của HS và dẫn dắt vào bài
2. Hoạt động 2:Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 2.1.1: Sự biến đổi vật lí
a.Mục tiêu:
- Nêu được khái niệm sự biến đổi vật lí.
- Đưa ra được ví dụ về sự biến đổi vật lí trong đời sống.
-Tiến hành được một số thí nghiệm về sự biến đổi vật lí
b. Nội dung: 
- Nêu dụng cụ, hóa chất, cách tiến hành TN.
- Làm TN và hoàn thành nội dung PHT số 1
- Xem video thí nghiệm hòa tan và cô cạn muối. https://youtu.be/nJ4PuwYHMJE
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS có thể có.Thí nghiệm 1.Đáp án PHT số 1
d. Tổ chức thực hiện: 
* Chuyển giao nhiệm vụ:
- Hs nghiên cứu TN1 SGK/ 12 nêu dụng cụ, hóa chất và cách tiến hành.
- Hs hoạt động nhóm 4 Làm thí nghiệm 1, hoàn thành phiếu học tập số 1 trong thời gian 15 phút.
 - Xem video thí nghiệm hòa tan và cô cạn muối. https://youtu.be/nJ4PuwYHMJE
* Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Hs đọc TN1 trả lời câu hỏi
- Tiến hành TN 1
- Xem video thí nghiệm hòa tan và cô cạn muối. https://youtu.be/nJ4PuwYHMJE
* Báo cáo thảo luận: 
- Chỉ định hoặc gọi xung phong hs nêu dụng cụ hóa chất , cách tiến hành TN 1. Hs khác nhận xét bổ sung ( có thể có)
- Gọi 1 nhóm báo cáo( 01 bạn mô tả kết quả TN1 trên PHT, 01 bạn chỉ sản phẩm thí nghiệm)
-Nhóm khác nhận xét, bổ sung ( nếu có)
* Đánh giá kết quả:
- Giáo viên nhận xét và đánh giá kết quả của từng nhóm theo mức độ khả năng trả lời câu hỏi của các nhóm học sinh
Nội dung đánh giá
Mức 4
(Giỏi)
Mức 3
(Khá)
Mức 2
( Trung bình )
Mức 1
(Yếu)
Kiến thức
Trả lời đúng câu hỏi 
Trả lời hầu hết các ý đúng 
Trả lời khoảng 50% các ý đúng 
Trả lời được rất ít ý đúng  
Hình thức
Trình bày rõ ràng , ngắn gọn
Viết còn dài hoặc quá ngắn gọn
Diễn đạt còn chưa xúc tích
Diễn đạt lúng túng
- Nghiên cứu mục 2 sgk trang 13, Intenet mỗi thành viên đọc và tìm hiểu TN 2 trả lời 02 câu hỏi SGK và báo cáo trước lớp có minh chứng (tiết sau); Mục II đọc và làm trước ở nhà cùng thành viên gia đình, thực hành lớp (tiết 3 của chủ đề này);
Hoạt động 2.1: Sự biến đổi chất
Hoạt động 2.1.2: Tìm hiểu sự biến đổi hóa học
a. Mục tiêu: 
- Nêu được khái niệm sự biến đổi hóa học.
- Đưa ra được ví dụ về sự biến đổi hóa học trong đời sống.
- Tiến hành được một số thí nghiệm về sự biến đổi hóa học 
b. Nội dung: 
- Nêu dụng cụ, hóa chất, cách tiến hành TN 2
- Làm thí nghiệm 2 hoàn thành nội dung PHT số 2
- Xem video TN2 
c. Sản phẩm: 
Câu trả lời có thể có của học sinh.Thí nghiệm 2. Hoàn thành phiếu học tập số 2, báo cáo kết quả thảo luận
d. Tổ chức thực hiện: 
*Chuyển giao nhiệm vụ:
- Hs nghiên TN2 SGK/ 12 nêu dụng cụ, hóa chất và cách tiến hành TN2
- Hs hoạt động nhóm 4 Làm thí nghiệm 2, hoàn thành phiếu học tập số 2 trong thời gian 20 phút.
- Xem video TN2 
* Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Hs đọc TN 2 trả lời câu hỏi
- Tiến hành TN 2
- Xem video TN2 
* Báo cáo thảo luận: 
- Chỉ định hoặc gọi xung phong hs nêu dụng cụ hóa chất, cách tiến hành TN 2. Hs khác nhận xét bổ sung ( có thể có)
- Gọi 1 nhóm báo cáo( 01 bạn mô tả kết quả TN2 trên PHT, 01 bạn chỉ sản phẩm thí nghiệm)
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung ( nếu có)
* Đánh giá kết quả:
- Giáo viên nhận xét và đánh giá kết quả của từng nhóm theo thang đánh giá :
Tiêu chí đánh giá
Mức độ đạt được
Tốt
Khá
TB
1
Tích cực tham gia các hoạt động của nhóm
2
Tự lực thực hiện các nhiệm vụ được phân công
3
Tinh thần trách nhiệm trong công việc
4
Lắng nghe ý kiến của thành viên trong nhóm
5
Hoàn thành nhiệm vụ đúng thời gian quy định
- Nghiên cứu mục II làm trước ở nhà cùng thành viên gia đình, thực hành trên lớp (tiết 3 của chủ đề này)
Hoạt động 2.2.Phân biệt sự biến đổi vật lí và biến đổi hóa học 
a. Mục tiêu: Phân biệt được sự biến đổi vật lí, biến đổi hoá học.
b. Nội dung: 
- Nêu dụng cụ, hóa chất, cách tiến hành TN 3.
- Hs tiến hành thí nghiệm, Hs khác theo dõi và nêu hiện tượng.
- Dấu hiệu dùng để phân biệt sự biến đổi vật lí và biến đổi hóa học.uanuauuuQ
- Quan sát hình ảnh trả lời câu hỏi
c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện: 
*Chuyển giao nhiệm vụ:
 - Yêu cầu Hs nêu dụng cụ, hóa chất, cách tiến hành TN 3.
 - Yêu cầu 1 Hs lên bảng tiến hành thí nghiệm, Hs khác quan sát và nêu hiện tượng.
 - Trả lời câu hỏi: Dấu hiệu dùng để phân biệt sự biến đổi vật lí và biến đổi hóa học.
- Quan sát hình 1.3/ SGK trang 14 và cho biết quá trình nào diễn ra sự biến đổi vật lí, quá trình nào diễn ra sự biến đổi hóa học.
* Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Hs nghiên cứu sgk trả lời câu hỏi
- 1 Hs lên bảng làm TN3, các hs còn lại quan sát TN trả lời câu hỏi
- Quan sát hình ảnh , suy nghĩ trả lời câu hỏi
* Báo cáo thảo luận: 
- Chỉ định 1 hs nêu dụng cụ, hóa chất và cách tiến hành TN 3
- Chỉ định 1 hs khác lên tiến hành làm TN 3, các hs còn lại quan sát TN trả lời câu hỏi
- Hs trả lời câu hỏi
* Đánh giá kết quả:
- GV nhận xét và chốt nội dung phân biệt biến đổi vật lí và biến đổi hóa học.
3.Hoạt động 3: Luyện tập
a. Mục tiêu:Hệ thống được một số kiến thức đã học về biến đổi vật lí và biến đổi hóa học.
b. Nội dung: 
*Nhiệm vụ 1: HS viết sơ đồ tư duy bài học
*Nhiệm vụ 2: HS tham gia củng cố kiến thức bằng phần mềm Plicker
Câu 1:Quá trình nào sau đây diễn ra sự biến đổi hóa học
A.Vỏ lon nước ngọt bị bóp méo.
B.Hạt gạo được nghiền thành bột.
C.Nước hoa khuếch tán trong không khí.
D.Thức ăn để lâu bị ôi thiu.
Câu 2:Khi trời lạnh ta thấy mỡ bị đóng thành ván. Đun nóng các ván mỡ tan chảy. Nếu đun quá lửa sẽ có 1 phần hóa hơi và một phần cháy đen. Chọn câu đúng
A. Khi trời lạnh mỡ đóng thành ván là hiện tượng vật lý
B. Đun nóng mỡ bị cháy đen là hiện tượng vật lý
C. Mỡ tan chảy khi đun nóng là hiện tượng hóa học
D. Không có hiện tượng xảy ra
Câu 3: Trong các biến đổi sau, biến đổi vật lí là
A.Đường cháy thành than
B.Cơm bị ôi thiu
C.Sữa chua lên men
D.Nước hóa đá ở dưới 00C.
Câu 4: Dấu hiệu chính để phân biệt sự biến đổi vật lý và biến đổi hóa học
A. Sự thay đổi về màu sắc của chất
B. Sự xuất hiện chất mới
C. Sự thay đổi về trạng thái của chất
D. Sự thay đổi về hình dạng của chất
c. Sản phẩm: 
- Sơ đồ tư duy bài học có thể có:
- Kết quả trên phần mềm Plicker
d. Tổ chức thực hiện: 
*Nhiệm vụ 1: HS viết sơ đồ tư duy bài học
* Chuyển giao nhiệm vụ:HS làm việc cá nhân viết sơ đồ tư duy bài học vào giấy A4.
* Thực hiện nhiệm vụ học tập:HS hoàn thành nhiệm vụ được giao.
* Báo cáo thảo luận: GV chỉ định hoặc gọi xung phong một bạn lên bảng trình bày sơ đồ tư duy của mình.HS khác nhận xét và bổ xung.
* Đánh giá kết quả:GV nhận xét rút ra kết luận
* Phương án đánh giá:
- GV cho HS đánh giá về sản phẩm học tập của bạn qua Bảng kiểm sau:
Các tiêu chí
Có
Không
Nêu đầy đủ, chính xác nội dung bài học.
Bố cục sơ đồ cân đối, đẹp mắt.
Ngôn ngữ báo cáo rõ ràng, văn phong ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu.
*Nhiệm vụ 2: HS tham gia củng cố kiến thức bằng phần mềm Plicker
* Chuyển giao nhiệm vụ: GV phát thẻ plicker cho HS, hướng dẫn cách giơ thẻ để GV quét mã.
* Thực hiện nhiệm vụ học tập: HS hoàn thành nhiệm vụ theo hướng dẫn.
* Báo cáo thảo luận: Kết quả trên ứng dụng. 
* Đánh giá kết quả: GV gửi file bảng kết quả và nhận xét cho HS.
4.Hoạt động 4:Vận dụng
a. Mục tiêu: .
b. Nội dung: 
- Xem video trả lời câu hỏi
c. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện: 
*Chuyển giao nhiệm vụ:
 - Yêu cầu Hs xem video : Thí nghiệm đun nóng đường và muối.https://youtu.be/ghfIW1kf07M, phân biệt sự biến đổi vật lí và biến đổi hóa học.
- Nêu ứng dụng của quá trình đun nóng đường trong đời sống.
 * Thực hiện nhiệm vụ học tập:
- Hs xem video và trả lời câu hỏi
* Báo cáo thảo luận: 
- Chỉ định hoặc gọi tinh thần xung phong trả lời câu hỏi.Hs khác nhận xét và bổ xung (nếu có).
* Đánh giá kết quả:
- GV nhận xét.
IV. CÁC PHỤ LỤC
 Nhóm:........
Tên thành viên trong nhóm:............................................. 
PHIẾU HỌC TẬP 1
Nhiệm vụ 1.Tiến hành TN 1 hoàn thành bảng sau:
Tiến hành
Hiện tượng
Trạng thái, kích thước của sodium chloride
Bước 1
Lấy 1 thìa sodiumchloride cho vào cốc, thêm 30ml nước, khuấy đều đến khi sodiumchloride tan hết.
Bước 2
Lấy 1ml dd sodium chloride trên cho vào bát sứ đặt trên kiềng đun có lưới thép, đun trên ngọn lửa đèn cồn cho đến khi cạn dd.
Nhiệm vụ2.Thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi:
1. Biến đổi vật lí là gì?. Trong các quá trình được mô tả ở hình 1.1, quá trình nào diễn ra sự biến đổi vật lí?Giải thích?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................2.Kể thêm 2-3 hiện tượng xảy ra trong thực tế có sự biến đổi vật lí?
..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Nhóm:........
Tên thành viên trong nhóm:............................................. 
PHIẾU HỌC TẬP 2
Nhiệm vụ 1.Tiến hành TN 2, quan sát trả lời câu hỏi
1.Mô tả hiện tượng khi đun nóng hỗn hợp ở bước 2:
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
2.Ở bước 3, mẩu nam châm có bị hút vào đáy ống nghiệm 2 không?Giải thích?
.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 
Nhiệm vụ 2: Thảo luận nhóm trả lời câu hỏi
1. Biến đổi hóa họclà gì?. Trong các quá trình được mô tả ở hình 1.1, quá trình nào diễn ra sự biến đổi hóa học?Giải thích?
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 
2.Kể thêm 2-3 hiện tượng xảy ra trong thực tế có sự biến đổi hóa học?
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
V.NHẬN XÉT