Giáo án Giáo dục công dân 8 (Cánh diều) - Bài 6: Phòng, chống bạo lực gia đình

BÀI 6:
PHÒNG, CHỐNG BẠO LỰC GIA ĐÌNH
I. MỤC TIÊU:
1. Về năng lực:
- Năng lực điều chỉnh hành vi: thực hiện và đánh giá được những hành vi, việc làm của bản thân và những người xung quanh trong việc có ý thức thực hiện tốt các biện pháp phòng chống, bạo lực gia đình.
- Năng lực tìm hiểu và tham gia các hoạt động kinh tế - xã hội: Nhận biết được trách nhiệm của công dân trong việc phòng chống, bạo lực gia đình.Nhận thức được tác hại của hành vy bạo lực gia đình đối với cá nhân, gia đình và xã hội
2. Về phẩm chất:
* Nhân ái: Có tinh yêu thương đối với người trong gia đình nói riêng và với mọi người xung quanh nói chung. 
* Trách nhiệm: Chấp hành tốt các quy định của pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU.
1. Thiết bị dạy học: Máy chiếu power point, màn hình, máy tính, phiếu bài tập.
2. Học liệu: Sách giáo khoa, sách giáo viên, sách bài tập Giáo dục công dân 8, tư liệu báo chí, các điều luật liên quan đến bài học.
Video trên Youtobe: https://www.youtube.com/watch?v=mpDzkQ3YcsI&t=28s
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
Tiết
Nội dung
Phương pháp/kĩ thuật
Hình thức/Công cụ KTĐG
* Hoạt động 1: Mở đầu
- Vấn đáp, giải quyết vấn đề
- Câu hỏi
* Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
- vấn đáp, động não
- Thảo luận nhóm
- Phiếu học tập.
- Bảng đánh giá đồng đẳng giữa các nhóm.
* Hoạt động 3: Luyện tập
- Thảo luận nhóm.
- Bảng kiểm.
* Hoạt động 4: Vận dụng
- Vấn đáp, giải quyết vấn đề.
- Sản phẩm của học sinh.
1. Hoạt động 1: Khởi động (Mở đầu)
a. Mục tiêu: 
- Tạo được hứng thú với bài học.
 - Học sinh nhận biết về một số khẩu hiệu, mục tiêu của nhà trường và giáo dục.
- Phát biểu được vấn đề cần tìm hiểu: Bạo lực gia đình đang là thực trạng đáng buồn xảy ra trong các nha trường hiện nay.
 b. Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh tiếp cận với bài mới bằng việc xem một đoạn phóng sự về bạo lực gia đình.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của học sinh nhận thức được các hình thức và tác hại bạo lực gia đình 
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của thầy, trò
Nội dung cần đạt
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua xem một đoạn phóng sự về vụ việc bạo lực gia đình và trả lời câu hỏi:
Em có suy nghĩ gì sau khi xem đoạn video đó? 
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Giáo viên: hướng dẫn học sinh trả lòi câu hỏi, gợi ý nếu cần.
- Học sinh làm việc cá nhân, suy nghĩ, trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- Học sinh lần lượt trình bày các câu trả lời.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Gv nhận xét, đánh giá, chốt vấn đề và giới thiệu chủ đề bài học 
 Bạo lực gia đình đang là vấn đề báo động hiện nay, không chỉ vi phạm đạo đức mà còn vi phạm kỉ luật, thậm chí là vi phạm pháp luật nó để lại những hậu quả nghiêm trọng cả với nạn nhân và người gây ra bạo lực. Vì vậy chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay để tìm hiểu bạo lực gia đình là gì, những biểu hiện của nó, nguyên nhân do đâu và gây ra những hậu quả gì!
2. Hoạt động 2: Khám phá (Hình thành kiến thức mới)
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nội dung: Các hình thức và tác hại của bạo lực gia đình đối với cá nhân, gia đình và xã hội.
a. Mục tiêu: 
- Nêu được một số biểu hiện bạo lực gia đình.
- GV giao nhiệm vụ cho đọc thông tin, tình huống.
- GV giao nhiệm vụ khám phá kiến thức bài học cho học sinh thông qua hệ thống câu hỏi, phiếu bài tập và trò chơi để hướng dẫn học sinh: Pháp luật nước ta quy định bạo lực gia đình là ntn, biểu hiện của bạo lực gia đình.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về một số hình thức bạo lực gia đình và tác hại của bạo lực gia đình.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS thông qua hệ thống câu hỏi.
Gv yêu cầu học sinh đọc thông tin, tình huống
Gv chia lớp thành các nhóm đôi, yêu cầu học sinh thảo luận nhóm đôi (2 phút) và trả lời câu hỏi:
Câu 1: Em hãy căn cứ vào thông tin để xác định những hành vi bạo lực gia đình được thể hiện qua mỗi trường hợp và hình ảnh trên?
Câu 2: Ngoài những hành vi trên, em còn biết hoặc chứng kiến những hành vi bạo lực gia đình nào khác?
Câu 3: Em hãy cho biết các biểu hiện của bạo lực gia đình?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Học sinh làm việc nhóm, suy nghĩ, trả lời.
- Học sinh hình thành kĩ năng khai thác thông tin trả lời 
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
- Học sinh cử đại diện lần lượt trình bày các câu trả lời.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Gv nhận xét, đánh giá, chốt vấn đề
I. Khám phá
1. Các hình thức và tác hại của bạo lực gia đình đối với cá nhân, gia đình và xã hội.
a. Các hình thức
- Các hành vi bạo lực thể chất: hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức khỏe và các hành vi khác cố ý gây tổn thất về thể chất của người khác. 
- Các hành vi bạo lực tinh thần: lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm, cô lập, xua đuổi và các hanh vi cố ý khác gây tổn thất về tinh thần người khác.
- Hành vi chiếm đoạt, hủy hoại gây tổn thất tài sản của người khác.
- Các hành vi bạo lực trực tuyến: nhắn tin, gọi điện, sử dụng hình ảnh cá nhân để uy hiếp, đe dọa, ép buộc người khác làm theo ý mình hoặc lăng mạ, bôi nhọ nhân phẩm người khác; ...
b. Tác hại
- Bạo lực gia đình gây ra những hậu quả nghiêm trọng về thể xác và tinh thần đối với phụ nữ và tất cả các thành viên khác trong gia đình
- Bạo lực gia đình chống lại phụ nữ tác động tiêu cực đến lực lượng lao động và do đó cũng tác động đến các hoạt động kinh tế của nạn nhân bạo hành.
- Bạo lực gia đình đã chất thêm gánh nặng cho hệ thống giáo dục. 
- Bạo lực gia đình còn chất thêm gánh năng lên vai các cơ quan tư pháp
2. Hoạt động 2: Khám phá (Hình thành kiến thức mới)
Nhiệm vụ 2: Một số quy định pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình. 
a. Mục tiêu: 
Nắm được một số quy định pháp luật về phòng chống bạ lực gia đình 
b. Nội dung: 
- GV giao nhiệm vụ cho đọc tình huống
- GV giao nhiệm vụ khám phá kiến thức bài học cho học sinh thông qua hệ thống câu hỏi, phiếu bài tập để hướng dẫn học sinh: tìm được các nguyên nhân và hậu quả của bạo lực gia đình.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về một số quy định của pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình và chuẩn kiến thức của GV.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS đọc tình huống và trả lời câu hỏi thông qua thảo luận nhóm bàn (2 phút)
* Câu hỏi thảo luận nhóm bàn: 
1. Theo em, những hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình?
2. Em hãy nêu một số quy định khác của pháp luật Việt Nam về phòng, chống bạo lực gia đình?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Học sinh làm việc theo nhóm, suy nghĩ, trả lời.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu đại diện HS lên trình bày.
- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).
HS:
- Trình bày kết quả làm việc nhóm
- Nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn và đặt câu hỏi phản biện cho nhóm bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
-Yc hs nhận xét câu trả lời.
-Gv đánh giá, chốt kiến thức.
Giáo viên: để phòng chống bạo lực gia đình chúng ta cần thực hiện tốt những biện pháp phòng ngừa tốt sẽ làm giảm những mâu thuẫn không đáng có, từ đó làm giảm tình trạng bạo lực gia đình để mỗi ngày đối với mỗi người thật sự ý nghĩa.
2. Một số quy định pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình 
 a) Các hành vi vi phạm pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình trong hai trường hợp trên: 
Trường hợp 1: Vi phạm mục b khoản 1 điều 3; khoản 2 điều 5 Luật Phòng chống bạo lực gia đình 2007 (sửa đổi, bổ sung năm 2022); 
Trường hợp 2: Vi phạm mục a khoản 1 điều 3; khoản 4 điều 5 Luật Phòng chống bạo lực gia đình 2007 (sửa đổi, bổ sung năm 2022); 
b) Các quy định khác của pháp luật Việt Nam về phòng chống bạo lực gia đình:
Người có hành vi bạo lực gia đình là người đã gây ra những tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại cho thành viên khác trong gia đình. Tại Điều 4 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình quy định rõ nghĩa vụ của họ, bao gồm:
1. Tôn trọng sự can thiệp hợp pháp của cộng đồng; chấm dứt ngay hành vi bạo lực.
2. Chấp hành quyết định của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.
3. Kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu, điều trị; chăm sóc nạn nhân bạo lực gia đình, trừ trường hợp nạn nhân từ chối.
4. Bồi thường thiệt hại cho nạn nhân bạo lực gia đình khi có yêu cầu và theo quy định của pháp luật.
2. Hoạt động 2: Khám phá (Hình thành kiến thức mới)
Nhiệm vụ 3: Phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình. 
a. Mục tiêu: 
Nắm được một số cách Phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình 
b. Nội dung: 
- GV giao nhiệm vụ cho đọc tình huống
- GV giao nhiệm vụ khám phá kiến thức bài học cho học sinh thông qua hệ thống câu hỏi, phiếu bài tập để hướng dẫn học sinh: hiểu được cách Phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình 
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về một số cách phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình và chuẩn kiến thức của GV
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV giao nhiệm vụ cho HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi thông qua thảo luận nhóm bàn (2 phút)
* Câu hỏi thảo luận nhóm bàn: 
1. Em hãy cho biết các nhân vật ở từng ảnh đã làm gì để phòng ngừa bạo lực gia đình?
2. Em hãy nêu một số việc làm để phòng ngừa bạo lực gia đình?
3. Các nhân vật ở trong hình ảnh đã làm gì để phòng ngừa bạo lực gia đình?
4. Người chứng kiến bạo lực gia đình có thể làm gì để ứng phó với bạo lực gia đình?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Học sinh làm việc theo nhóm, suy nghĩ, trả lời.
- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu đại diện HS lên trình bày.
- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).
HS:
- Trình bày kết quả làm việc nhóm
- Nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn và đặt câu hỏi phản biện cho nhóm bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
-Yc hs nhận xét câu trả lời.
-Gv đánh giá, chốt kiến thức.
3. Phòng ngừa và ứng phó với bạo lực gia đình
a. Phòng ngừa bạo lực gia đình.
* Các nhân vật ở trong hình ảnh đã làm gì để phòng ngừa bạo lực gia đình.
Hình ảnh 1: Đăng kí tham gia thi đua xây dựng gia đình văn hóa
Hình ảnh 2: Hội Phụ nữ tập huấn về phòng, chống bạo lực gia đình
Hình ảnh 3: Nên khuyên nhủ, tâm sự thay bằng việc mắng và đánh con
Hình ảnh 4: Chia sẻ công việc nhà với các thành viên trong gia đình
* Một số việc làm để phòng ngừa bạo lực gia đình:
- Quan tâm, chia sẻ, tôn trọng, bình đẳng trong ứng xử với các thành viên trong gia đình
- Nói không với mọi biểu hện bạo lực gia đình và các biểu hiện của tư tưởng gia trương, các quan niệm lạc hậu
- Tăng cường thông tin, tuyên truyền Luật, Phòng chống bạo lực gia đình
- Đẩy mạnh thực hiện phong trào gia đình văn hóa.
b. Ứng phó với bạo lực gia đình.
- Nhạn diện nguy cơ bạo lực và tránh đi.
- Tìm sự hỗ trợ từ bên ngoài, không dấu diếm, chia sẻ với người khác để có thể sẵn sàng được giúp đỡ, phát tình huống khẩn cấp: kêu cứu, gọi điện thoại cho người thân, gọi 111,113
- Chọn chỗ đứng, ngồi an toàn, dễ dàng trốn thoát và đến nơi tạm lánh an toàn.
- Bình tình và kiềm chế cơn nóng giận, không nên chống cự, đánh lại
- Ghi lại băng chứng và gặp chuyên gia tâm lí.
3. Hoạt động 3: Luyện tập
a. Mục tiêu: 
-HS được luyện tập, củng cố kến thức, kĩ năng đã được hình thành trong phần Khám phá áp dụng kiến thức để làm bài tập.
b. Nội dung: 
- Học sinh khái quát kiến thức đã học.
- Hướng dẫn học sinh làm bài tập trong bài tập trong sách giáo khoa thông qua hệ thông câu hỏi, phiếu bài tập và trò chơi ...
c. Sản phẩm: HS hoàn thành bài tập phần Luyện tập và chuẩn kiến thức của GV
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV hướng dẫn HS hệ thống lại nội dung bài học.
- GV hướng dẫn học sinh làm bài tập trong Phần bài tập trong sách giáo khoa thông qua hệ thông câu hỏi, phiếu bài tập và trò chơi ...
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS làm việc cá nhân
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu HS lên trình bày
- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).
HS:
- Trình bày kết quả làm việc cá nhân.
- Nhận xét và bổ sung cho bạn (nếu cần).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Nhận xét thái độ học tập và kết quả làm việc cá nhân.
- GV đưa ra các tiêu chí để đánh giá HS:
+ Kết quả làm việc của học sinh.
+ Thái độ, ý thức hợp tác nghiêm túc trong khi làm việc.
Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.
Bài tập 1. Em hãy cho biết những cách ứng phó nào dưới đây là phù hợp với quy định pháp luật về phòng, chống bạo lực học đường?
(Giáo viên hướng dẫn ví dụ A, cho hs làm các phần còn lại)
A. Chụp trộm hình ảnh của một bạn khác và gửi cho nhóm bạn để bàn tán, chế giễu.
B. Lấy đồ ăn sáng của bạn khác.
C. Bịt tai mỗi khi một bạn học sinh phát biểu hoặc nói chuyện.
D. Nhại giọng, bắt chước một cách thiếu tôn trọng.
E. Gửi những tin nhắn, hình ảnh, video, bài viết nhằm gây tổn thương, tra tấn bạn khác.
G. Véo tai, giật tóc một số bạn khi đang nô đùa.
H. Mượn đồ dùng học tập của bạn nhưng quên không trả lại.
Bài tập 2. Hãy thảo luận nhóm bàn theo kĩ thuật khăn trải bàn trong 2 phút và đưa ra quan điểm của các em trong các tình huống sgk.
Bài tập 3. Giáo viên tổ chức trò chơi “Dân hỏi luật sư trả lời” (1 bạn đóng vai người dân hỏi, 1 bạn đóng vai luật sư để trả lời)
(1 bạn đóng vai người dân hỏi): 
Tình huống: sgk
Theo luật sư, ai là người bị bạo lực gia đình trong tình huống trên?
Luật sư hãy chỉ ra cách ứng phó trong tình huống đó.
Bài tập 4: Tranh biện với các bạn để bày tỏ thái độ trước quan niệm: chuyện nhà, đóng cửa bảo nhau khi xảy ra các hành vi bạo lực gia đình?
III. Luyện tập
Bài tập 1
Hình thức và tác hại của những hành vi bạo lực với cá nhân, gia đình và xã hội:
a.
Hình thức: bạo lực tinh thần, bạo lực về tình dục
Tác hại: 
Gây tổn thương đến cuộc sống của chị X
Làm cho các con khiếp sợ
- Là nguyên nhân chính dẫn đến tan vỡ gia đình
b.
Hình thức: bạo lực tinh thần
Tác hại:
-Gây tổn thương đến cuộc sống của mẹ chồng (danh sự, sức khỏe,...)
- Gây tan vỡ gia đình
c. 
Hình thức: bạo lực về kinh tế
Tác hại:
- Gây mất bình đẳng trong hôn nhân
- Là nguyên nhân chính dẫn đến tan vỡ gia đình
d.
Hình thức: bạo lực tinh thần, bạo lực về thể chất
Tác hại: 
Gây tan vỡ gia đình
Tổn thương đến sức khỏe, danh dự,... của hai anh em V
Làm rối loạn trật tự , an toàn xã hội, gián tiếp gây ra các tệ nạn xã hội
Bài 2.
Hành vi thể hiện việc thực hiện quy định pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình: A
Hành vi vi phạm quy định pháp luật về phòng, chống bạo lực gia đình: B, C, D
Bài 3.
a. Báo với cơ quan chức năng để có biện pháp tốt nhất giúp Đ.
b. Khuyên nhủ và giải thích cho mẹ hiểu về hành vi và việc làm của mình là vi phạm pháp luật, và A có quyền được liên lạc với bố và em gái.
Bài 4. 
Em không đồng tình hoàn toàn với quan niệm: " "Chuyện nhà, đóng cửa bảo " khi xảy ra các hành vi bạo lực gia đình. Bởi vì, nếu là những hành vi bạo lực gia đình không nghiêm trọng thì có thể bỏ qua, hoặc hành vi bạo lực gia đình này chỉ xảy ra một đến hai lần. Nếu hành vi bạo lực gia đình xảy ra quá hoặc đặc biệt nghiêm trọng, xảy ra với tần suất liên tục thì nên báo với cơ quan, chức năng.
4. Hoạt động 4: Vận dụng
a. Mục tiêu: 
- HS vận dụng những kiến thức đã học để giải quyết một vấn đề trong cuộc sống
- Hướng dẫn học sinh tìm tòi mở rộng sưu tầm kiến thức liên quan đến nội dung bài học.
b. Nội dung: Giáo viên hướng dẫn học sinh làm bài tập, tìm tòi mở rộng, sưu tầm thêm kiến thức thông qua trò chơi, hoạt động dự án..
c. Sản phẩm: phần dự án của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV hướng dẫn học sinh thông qua hệ thông câu hỏi trò chơi, hoạt động dự án ...
Em hãy viết đoạn văn bày tỏ suy nghĩ của em về tác hại của bạo lực gia đình
Em hãy cùng bạn xây dựng một sản phẩm (tiểu phẩm, nhạc kịch,) về chủ đề phòng, chống bạo lực học đường.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập
- Với hoạt động HS nghe hướng dẫn, chuẩn bị. Các thành viên trong nhóm trao đổi, thống nhất nội dung, hình thức thực hiện nhiêm vụ, cử báo cáo viên.
Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận
GV:
- Yêu cầu HS lên trình bày, tham gia hoạt động nhóm, trò chơi tích cực.
- Hướng dẫn HS cách trình bày (nếu cần).
HS:
- Trình bày kết quả làm việc cá nhân.
+ Với hoạt động dự án: trao đổi, lắng nghe, nghiên cứu, trình bày nếu còn thời gian
- Nhận xét và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
-Yc hs nhận xét câu trả lời.
-Gv sửa chữa, đánh giá, chốt kiến thức.
Bạo lực gia đình là hành vi vi phạm pháp luật, để lại những hậu quả nghiêm trọng cho hs. Đề mỗi ngày thực sự là một ngày vui, chúng ta cần chung tay phòng và đấu tranh đẩy lùi bạo lực gia đình.